Abshir Aadan Feerro, ayaa horay ugu dhawaaqay inuu yahay musharrax u taagan xilka madaxtinimo ee Soomaaliya ayaa mar kale ka sheegay Inta uu ka qaybgalayay Madasha Dakar oo socday intii u dhexeysay ( December 6-7 -2021.

Abshir Ferro waa Ganacsade Soomaaliyeed oo fadhigiisu yahay London, waana siyaasi aad ula socda Siyaasadda Arrimaha Dibadda & Midda Gududaha.

Musharrax Abshir Aden Ferro oo lagu casuumay Madasha Dakar ayaa kulamo kula qaatay halkaasi dad kala duwan oo heerarkoodu sarreeyay,  wuxuuna wareysigan gaarka ah ku sharaxay sababta uu dagaalka ka dhanka ah musuq-maasuqa Soomaaliya uga dhigay mid hiwaayad u ah. 

Soomaaliya hadda waxa lagu qiimeeyay dalka ugu musuq-maasuqa badan adduunka sida lagu sheegay warbixintii ugu dambaysay ee ay soo saartay NGO-ga "Transparency International”. Taasi miyaanay walwal badan ahayn? 

Abshir ADEN FERRO ayaa yiri - Layaab iguma aha. Waxaan ku celceliyey marar badan oo hadda laga joogo bilo badan, haddaysan ahayn dhawr sano, mararka qaarkood waxaan dareemayaa inaan wax ku wacdiyo cidlada dhexdeeda.

Haddii aan rumaysto warbixintan, tirooyinkan ayaa iska hadlaya tan iyo markii uu hoos u dhacay 10 dhibcood oo musuq-maasuq ah sanadkii 2016 xilligii Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, lagana dhigay 12 dhibcood sanadka 2020, xaaladduna ka sii dartay. ayaa marba marka ka danbaysa sii xumaanaysa tan iyo intii uu xilka la wareegay Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Maxamed (Farmaajo) uu ku jiray ganacsi.

Waxa kale oo laga yaabaa in lagu macneeyo sababta uu Madaxweynaha hadda talada haya ugu dheggan yahay Kursiga oo xilkisa dhammaaday ,

lagana rabay in uu qabto doorasho madaxweyne oo markii hore loo muddeeyey 8-da February 2021.

Yaynan been Laysku sheegin, tani waa xaqiiqo jirta oo laf dhabartaada ruxaysa. Waxaase intaas ka sii daran mar haddii ay shabaabka oo awalba ka talinayay qeybo badan oo dalka ka mid ah aysan ahayn argagixiso oo kaliya, dhibaato kale ayaa soo korortay oo ah Kalitalisnimo.

Abshir ADEN FERRO – Runtii xeeladani waxay burburinaysaa dhaqaalaha dalka sida laga soo xigtay Bangiga Horumarinta Afrika (AfDB), wax-soo-saarka Soomaaliya wuxuu hoos uga dhacay $632 milyan sannadkii 2016 ilaa $133 milyan oo kaliya sanadka 2020. GDP wuxuu kordhay 3.7 sanadkii 2016 ilaa 1.5 sanadkii 2020. Waxaa jirtay xaalad saboolnimo ba'an, taas oo saamaysay 59% dadweynaha sanadkii 2016 , waxa uu kor u kacay 63% sanadkii 2021, taasi oo ka dhigan in dad badan oo Soomaali ah ay hadda ku noolyihiin wax ka yar hal doolar maalintii, halka dhowr sano oo maamul xumo ah oo qof kastaa caadaysteen.

Reer galbeedkuna, si kasta oo ay ugu deg-degaan casharada akhlaaqda ah, mararka qaarkood ay indhaha ka qarsadaan, waxaan odhan karnaa Soomaaliya waxay noqotay boqortooyadii musuq-maasuqa. 

Arrintani waa mid aad u dhibaysa oo qal-qal gelinaysa Geeska Afrika oo dhan.

Abshir Aden Ferro Isaga oo jooga Dalka Senegal waxa uu bishii September sanadkii 2020 ku soo bandhigay buug magaciisa yahay "Nolosheyda Soomaaliya".

Abshir ADEN FERRO - Anigoo ka duulaya waxa aan arko maalin walba, waayo-aragnimadayda gaarka ah iyo dhibaatada maalinlaha ah ee dadkayga, dagaalkani wuxuu iila muuqdaa mid ka weyn mudnaanta koowaad, waxa aan rabaa inaan noqdo "Nadiifiye" .

Soomaaliya lacag aad u badan ayaa sanado badan loo qoondeeyay, tusaale ahaan Midowga Yurub ama hay’adaha kale ee caalamiga ah, lamana oga halka ay ku baxdo dhammaan lacagtaasi! 

Deeq-bixiyeyaashu waa inay ka soo baxaan ballanqaadkooda Soomaaliya. 

Dhinacayga, waxaan gutay waajibkayga markii aan ogaaday oo aan cambaareeyey wax kala iibsiga aan caadiga ahayn, waxa aan u halgamayey in ka badan shan sano si aan u difaaco sharafta dalkayga oo aan u soo bandhigo xuquuqdeyda. 

Tani sidoo kale waa mid ka mid ah sababaha ku lug lahaanshiyaha siyaasadeed ee reer galbeedka, waxaad tidhaahdaa, indhaha ka qarsada?

Abshir ADEN FERRO - waa sax. Waddamada reer galbeedku aad bay ula socdaan howshaas, laakiin indhaha ayay isku qabteen oo waxba ma sheegaan. 

Maalgashadayaal badan ayaa sidoo kale yaqaana habka uu u shaqeeyo nidaamkan musuq-maasuqa.

Afrika waa in ay dib u soo ceshato sharafteeda & Karaamadeeda , waa in shaqo kasta si wanaagsan loo qabtaa oo daacad ah. 

Kahor intaadan xitaa qiyaasin dib u soo kabashada dhaqaale ee dalkaaga oo ay burburiyeen dagaaladii sokeeye, miyayna ahayn inaad dib u dhisto ugu yaraan sharciga?

Abshir ADEN FERRO - Runtii waad saxan tahay, laakiin wax walba waa isku xiran yihiin, sarraynta sharciga, soo celinta amniga iyo kalsoonida ayaa barbar socda in dib loo bilaabo mishiinkii dhaqaalaha, dib u soo celinta dadka iyo dib u soo celinta maalgashadayaasha si loo xaqiijiyo horumarka dalka, si meesha looga saaro musuq-maasuqa hurinaaya argagixisada iyo amni xumada.

Waa inaan marka hore dib u dhisnaa dhammaan saldhigyadii sharciga ee dalkeena oo aan lahayn xitaa Maxkamad dastuuri ah oo xalisa khilaafaatka iyo u kala garqaadista dowlad goboleedyada kala duwan iyo Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya.